دوره نوجوانی و بلوغ یکی از دوره های بحرانی زندگی می باشد که طی آن فرد از دوران کودکی به دوران جوانی در حال انتقال است. از انواع بلوغ می توان به بلوغ جنسی ، بلوغ فکری و بلوغ جسمی نام برد. در سنین نوجوانی ، نوجوان بهتر درک می کند ، بیشتر فکی می کند و سعی می کند تصمیماتش را به کمک منطق نیز بسنجد. چرا که همین نوجوان در دوران کودکی رفتارش بیشتر بر مبنای احساسات بوده ولی اکنون حس بالغ شدن به او دست داده و نه تنها دوست دارد که تصمیماتش را بر اساس منطقش بگیرد بلکه دوست دارد این اتخاذ تصمیم ها از طرف اطرافیان و والدینش نیز محترم شمرده شود .
نوجوانان با توجه به بلوغ فکری که در این دوران دارند دوست دارند خودشان را آدم بزرگ تلقی کرده و رفتاری مانند بزرگتر ها نشان دهند ، در جمع آنها حضور یابند ، نظر بدهند و دیگران نیز به نظراتشان توجه کنند . دختران نوجوان بیشتر با رفتار هایی در پی گرفتن توجه و پسران نوجوان خواستار استقلال هستند .
یکی دیگر از انواع بلوغ ، بلوغ جنسی است که در راستای بلوغ جسمی نوجوانان می باشد. نوجوان در این دوره اندامش بخصوص اندام های جنسی اش رشد بیشتری نسبت به گذشته خواهد داشت. در این مراحل پدر و مادر ها باید در مورد مسائل جنسی و اندام های بدنشان با آنها صحبت کنند و یا با مراجعه به مشاوران متخصص از آنها کمک بخواهند چرا که اگر این کار انجام نشود و یا به درستی پیگیری نشود عواقب بسیار مخربی مانند : گمراهی جنسی ، ارتباطات غیر مشروع ، روابط جنسی خطر ناک و خطر ابتلا به بیماری های جنسی مانند هپاتیت و ایدز ، انزجار و تنفر از رابطه با همسر و خطرات دیگر بشود .
در زمینه رشد و تربیت کودک، مطالعات مختلفی انجام شده است. می دانیم که رشد و پرورش یک کودک، یک ساز و کار پیچیده و چندمرحله ای است که روانشناس و مشاوره کودک، دو پارارمتر مهم و تاثیرگذار در این زمینه هستند؛ همچنین این مساله در صورتی می تواند دچار عوامل سلیقه ای و محیطی و نهایتا تحریف شود که در این زمینه از روانشناس مشاور کودک متخصصی کمک گرفته نشود. با این حال می توان یک رشد صحیح را در مواردی چون زمینه های عاطفی، جسمانی، اجتماعی و شناختی خلاصه کرد که لازم است جهت تحقق این اهداف، از روانشناس و مشاوره کودک با کیفیتی بهره مند شد؛ به این صورت که روانشناس مشاور کودک، در طی جلسات مشاوره کودک رایگان یا در صورت نیاز پولی، بررسی می کند که آیا سیر رشد تربیت کودک، با روندی اصولی پیش می رود یا خیر؟
همان طور که می دانیم، کودکاندر سنین مختلف، دارای نیازهای متنوعی هستند، که روانشناس مشاور کودک، این نیازها را نسبت به جایگاه و سن کودکان اولویت گذاری می کند. به عنوان نمونه در طی جلسات اولیه مشاوره کودک رایگان، روانشانس کودک می تواند این مساله را به والدینگوشزد کند که در مراحل نوزادی و ابتدایی یک کودک، نیازمندی های سلامتی و جسمانی وی در بالاترین اولویت قرار دارد و هرچه سن کودکبیشتر می شود، اولویت هایی چون نیازهای مالی و استقلال فردی پیش می آید.
در یک مرکز مشاوره کودک معتبر، معمولا از روانشناس مشاور کودک متخصصی استفاده می شود؛ در این مراکز، با استفاده از دارایی هایی چون روانشناس و مشاوره کودک، موارد ضروری مانند روش های اصولی تربیتی و مشکلات تربیتی کودک با والدین مطرح می شود؛ بنابراین والدین می توانند با جستجوی این مراکز، شماره مشاوره تلفنی کودک را بیابند و طی تماس های متعددی، آموزش های لازم جهت تربیت فرزند خود را ببینند. نتیجه این تماس ها، می تواند افق روشنی را برای تربیت و تحویل فرزندان سالم و برومندی به جامعه آینده کشور منجر شود که این مساله، به نوبه خود، بهترین ثمره برای روانشناس و مشاوره کودک حاضر در مرکز مشاوره کودک مربوطه خواهد بود.
ترسیدن کودکانیک واکنش برای بقا و ادامه حیات است. . کودکان از چیزهای خطرناک و صدمه زننده می ترسند و از آنها فاصله می گیرند . فاصله گرفتن از اشیا خطرناک یک جور ایمنی در برابر خطرات محسوب می شود و کمک می کند کودک کمتر ضربه بخورد . مثلا ترسیدن از ارتفاع یا ترسیدن از تاریکی باعث میشود کودک در زمان قرار گرفتن در آن شرایط بتواند بیشتر تمرکز کرده و آسیب کمتری دیده و یا آسیب نبیند.
ترسیدن علاوه بر کودکان در نوجوانان، جوانانو بزرگسالاننیز مشاهده می شود . تمام این ترس ها مانند ترس از تاریکی ، ارتفاع ، حیوانات درنده و .... یک جور سیستم ایمنی برا محافظت از جان انسان است. نوجوانان به دلیل شرایط سنی و رفتاری و نیاز به عضویت در گروه ها یا دیده شدن توسط اطرافیان ممکن است به هر کاری دست بزنند ولی این قوه ترسیدن باعث می شود در تصمیمات خود کمی بیشتر تدبر کرده و بتوانند بالغانه تر تصمیم گیری کنند . گاها نیز ترس سبب می شود انسان تصمیمات غلطی بگیرد و یا عجولانه رفتار کند و یا آن گونه که لازم است تلاش نکند پس کنترل بهینه ترس نه تنها مضر نیست بلکه بسیار مفید می باشد.
ترس در کودکان من جمله ترسیدن از تنبیه شدن ممکن است اثر منفی گذاشته و کودک را به دروغ گفتن تشویق کند . یا ترس از تاریکی ممکن است یک مدل اختلال فوبیا پروری در او ایجاد کند. والدین باید با آگاهی نسبت به این موارد در کنترل صحیح و مناسب ترس فرزندانشان بسیار موشکافانه عمل کنند .
در بسیاری از موارد کودکان میترسند تا توجه بگیرند و والدینباید بدانند که حمایت کردن از کودکدر هنگام ترس یکی از مهمترین وظایف آنها است. البته باید حمایت به گونه ای نباشد که والدین همه کار را انجام دهند و بگذارند که ترس در وجود بچه بماند و کودک به اصطلاح ترسو شود بلکه باید راه های غلبه بر ترس را به کودک آموزش داده و در کنار او ترس های کودکشان را از بین ببرند یا کنترل کنند.
در روز های اخیر خبراهای گوناگونی در مورد زلزله در یکی از شهر های کشور عزیزمان پخش شده اند. با عرض تسلیت به تمامی خانواده های عزیز داغ دیده در این حادثه در شهر کرمانشاه و سایر شهر های ایران یاری رسانی به آنها نباید فراموش شود. این خانواده ها بیشتر از همیشه نیازمند کمک هستند و وظیفه همه ما انسان ها و ایرانی ها هست که در سختی ها پشتیبان یکدیگر باشیم. چون شعر زیبای سعدی : بنی آدم اعضای یکدیگرند که در آفرینش ز یک گوهرند. چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضو ها را نماند قرار.
مطلبی که حائز اهمیت است پیگیری اخبار ضد و نقیض موجود است. کودکانبا توجه به احساسات و عواطف لطیف و پاکی که دارند در مواجهه با این اخبار استعداد بیشتری به بیماری های روانی چون افسردگی، ترس ، پریشانی دارند. نوجواناننیزاز این موضوع مستثنا نیستند. والدیننباید حوادث و صدمات ناشی از زلزله را در محیط های خانوادگی در حضور کودکان مطرح کنند و یا صحنه های وحشتناک را به آنها نشان دهند. چون ذهن کودک آنها را می پذیرد و خیال می کند که امکان این اتفاق برای او و خانواده اش هم وجود دارد بنابراین ممکن است دچار ترس و افسردگی شود.
در این موارد دادن آرامش به کودکمی تواند بسیار موثر باشد. گفتن دوست دارم ، روابط عاطفی و حمایتی از او باید صورت بگیرد تا کودک احساس امنیت و آرامش داشته باشد. والدین در این مورد مهمترین اثر را دارند تا جایی که حتی حضور آنها می تواند حس آرامش و حمایت را به کودک القا کند. در مواردی که اضطراب و استرس کودک به صورت بسیار غیر معمول است می توان با مراجعه به روانشناس کودک و نوجوان این موضوع را با او در میان گذاشت و از مشاوره های او استفاده کرد. مشاوره تلفنی کودک نیز می تواند یک راه ساده برای آموزش و ارزیابی باشد. برخی رسانه های مشاوره تلفنی رایگان و یا مشاوره تلفنی کودک با هزینه کمتر نسبت به مشاوره حضوری دارند.
در زمینه رشد و تربیت کودک، مطالعات مختلفی انجام شده است. می دانیم که رشد و پرورش یک کودک، یک ساز و کار پیچیده و چندمرحله ای است که روانشناس و مشاوره کودک یا روانشناسی کودک، دو پارارمتر مهم و تاثیرگذار در این زمینه هستند؛ همچنین این مساله در صورتی می تواند دچار عوامل سلیقه ای و محیطی و نهایتا تحریف شود که در این زمینه از روانشناس مشاور کودک متخصص کمک گرفته نشود. با این حال می توان یک رشد صحیح را در مواردی چون زمینه های عاطفی، جسمانی، اجتماعی و شناختی خلاصه کرد که لازم است جهت تحقق این اهداف، از روانشناس و مشاوره کودک با کیفیتی بهره مند شد؛ به این صورت که روانشناس مشاور کودک، در طی جلسات مشاوره کودک رایگان یا مشاوره کودک تلفنی رایگان و یا در صورت نیاز پولی، بررسی می کند که آیا سیر رشد تربیت کودک، با روندی اصولی پیش می رود یا خیر؟
روانشناس و مشاوره کودک چه موراد مورد نیاز سنین مختلف کودک را تجویز می کنند؟
همان طور که می دانیم، کودکان در سنین مختلف، دارای نیازهای متنوعی هستند، که روانشناس مشاور کودک، این نیازها را نسبت به جایگاه و سن کودکان اولویت گذاری می کند. به عنوان نمونه در طی جلسات اولیه مشاوره کودک رایگان، روانشناس کودک می تواند این مساله را به والدین گوشزد کند که در مراحل نوزادی و ابتدایی یک کودک، نیازمندی های سلامتی و جسمانی وی در بالاترین اولویت قرار دارد و هرچه سن کودک بیشتر می شود، اولویت هایی چون نیازهای مالی و استقلال فردی پیش می آید.
در یک مرکز مشاوره کودک معتبر، معمولا از روانشناس مشاور کودک متخصصی استفاده می شود؛ در این مراکز، با استفاده از دارایی هایی چون روانشناس و مشاوره کودکان، موارد ضروری مانند روش های اصولی تربیتی و مشکلات تربیتی کودک با والدین مطرح می شود؛ بنابراین والدین می توانند با جستجوی این مراکز، شماره مشاوره تلفنی کودک را بیابند و طی تماس های متعددی، آموزش های لازم جهت تربیت فرزند خود را ببینند. نتیجه این تماس ها، می تواند افق روشنی را برای تربیت و تحویل فرزندان سالم و برومندی به جامعه آینده کشور منجر شود که این مساله، به نوبه خود، بهترین ثمره برای روانشناسان و مشاوره کودکان حاضر در مرکز مشاوره کودکان مربوطه خواهد بود.
از جمله مشکلات شایع در بین کودکاناست که عدم تشخیص و درمان به موقع آن لطمات جبران ناپذیری را به زندگی حال و آینده کودک وارد می کند. در واقع اختلال یادگیری، یک واژه کلی است برای توصیف مشکلات خاصی که کودکان در زمینه پردازش اطلاعات و مهارتهای یادگیری دارند .
عنوان های دیگری را هم ممکن است شنیده باشید:
از قبیل اختلال عملکرد خفیف مغزی ، مغز صدمه دیده ، تاخیر رشدی ، نارسایی شناختی ، اختلال های چند حسی ، نقص های عصبی ، رشد نایافتگی عصبی ، نقص های ادراکی ، ناتوانی های یادگیری خاص ، ناتوانی های غیر قابل مشاهده و کوری لغات یا نارساخوانی .
دو مورد از شایع ترین اختلالها:
نارساخوانی :
آیا کودک یا نوجوانتان در خواندن مشکل دارد و این مشکل به صورتی است که حروف یا اعداد را وارونه می کند ، یا آن ها را معکوس می بیند ؟ آیا سرعت خواندن او کم است ، هر لغت را به زحمت و دشواری می خواند ، یا مرتب در املای لغت های ساده مرتکب اشتباه می شود ؟
این قبیل مشکلات در طبقه ای قرار می گیرند که معمولا نارساخوانی نامیده می شود که یک اختلال خواندن خاص است . اگر چه احتمال تشخیص نارساخوانی از سایر نقص های یادگیری بیشتر است ، اما بعضی وقت ها چنانچه آزمون های تشخیصی خاصی انجام نشود ، نه معلم ها و نه والدیننمی توانند متوجه ی این حالت شوند
بعضی از متخصصان عقیده دارند که تاخیر در جنبه های مختلف رشد :
رشد جسمی و رشد فکری ، روحی ، انگیزه ای ، مجموعا بر دستگاه عصبی مرکزی تاثیر می گذارد وبر توانایی مغز در درست تعبیر کردن لغت های نوشته شده ، تداخل ایجاد می کنند . در بسیاری از موارد ، این حالت ممکن است به صورت خانوادگی وجود داشته باشد.
علت نارساخوانی چیست :
کودکان مبتلا به نارساخوانی نمی توانند واژه ها را بطور مناسبی پردازش کنند و در واقع انها را به گونه دیگری می بینند و همچنین نمی توانند صدای یک طرف را با کارکتر ارتباط دهند و یا واژه ها را بدرستی بخوانند انها اختلالات در یادگیری نوشتن و هجی کردن و صحبت کردن وحتی ریا ضیات دارند . .
- در تشخیص ترتیب و محل حروف در لغات ، دچار اشتباه و سردرگمی می شود در خواندن یک کلمه با دقت به حروف نگاه نمی کند ، و از روی اولین حرف ، حدس می زند کلمه چیست .
- در حین خواندن یک صفحه ، جایی را که هست گم می کند ، بعضی وقت ها در وسط یک خط این اتفاق می افتد .
. لغات رایجی را که حفظ کرده ، روز بعد نمی تواند به یاد بیاورد -
- وقتی با یک لغت جدید مواجه می شود ، نمی تواند با یک روش اصولی و حساب شده پی به معنی آن ببرد ، بلکه یا معنی آن را حدس می زند ، یا می گوید نمی دانم .
لغت به لغت می خواند و برای خواندن هر لغت ، تلاش و تقلای زیادی می کند.
والدین گرامی، فراموش نکنید که تشخیص به هنگام وجود اختلال یادگیری در کودکان دارای این اختلال ، آینده روشن و متفاوتی را برای کودک رقم خواهد زد. این اطلاعات راهنمای شما در تشخیص وجود یا عدم وجود این اختلال در فرزند شما و روشهای درمان آن خواهد بود که برای اطلاعات بیشتر میتوانید به متخصصان روانشناسی و یا مشاوران تلفنی و انلاین تماس بگیرید .
اختلال بیش‌فعالی همراه با نقص توجه یکی از شایع‌ترین اختلالات روانپزشکیدر کودکان است که به اختصار ADHD نامیده میشود. این اختلال پدیده‌ای نیست که صرفا در سال‌های اخیر ظهور کرده باشد، بلکه دارای تاریخچه‌ای نسبتا طولانی است.در طول زمان، متخصصان این اختلال را با نام‌های میل انفجاری، بازداری اراده و ناتوانی از مهار اخلاقی، فزون‌جنبشی، اختلال نارسایی توجه و اختلال نارسایی توجه با فزون‌کنشی یا بدون آن خوانده‌اند.
در یک تعریف جامع، این اختلال عبارت است از « الگوی پایدار بیش‌فعالی یا نقص توجه، به طوری که شدت آن بیش از حد طبیعی یک کودک طی روند رشد باشد. برای تشخیص این اختلال لازم است دست‌کم برخی از علائم تا قبل از سن هفت سالگی بروز کند. علائم باید حداقل شش ماه باقی بماند و علائم این اختلال دست‌کم در دو محل از بین مدرسه، خانه و… مشاهده شود .»
به والدین دارای کودکان مبتلا به بیش‌فعالی توصیه می‌کنیم از آنجایی که دارودرمانی برای کودکان مبتلا به اختلال بیش‌فعالی به تنهایی پاسخگو نیست، بهتر است روشهای تربیتی و برخورد مناسب با این کودکان را فرا بگیرند اما براستی چگونه باید با این کودکان برخورد کرد؟ روشهای تربیتی مناسب این کودکان کدام است؟
در اینجا چند روش مناسب برای رفتار با این کودکانرا بیان می‌کنیم:
توجه مثبت به کودک نشان دهید
فقط زمانی میتوانید با موفقیت برای فرزند خود حد و مرز قوانین را تعیین کنید که به ویژگی‌های مثبت او توجه نشان دهید.موثرترین راه برای آموزش رفتار خوب، شکل دادن رفتار یا تحسین است. اگر هنگام تحسین کودک خود، راهنمایی‌های زیر را به کار ببندید، متوجه خواهید شد این کار به عنوان یک روش تربیتی و انضباطی بسیار موثر است.
به کودک خود بگویید که کدام صفات او را می‌پسندید. دست‌کم چندبار در روز کودک خود را به طور مناسب و مقتضی تحسین کنید.برای دریافت پاسخهای بهتر، نوع تحسین را با سن و اخلاق کودک متناسب کنید. برای نمونه در آغوش گرفتن، بوسیدن، نوازش کردن و دیگر نشانه‌های عملی محبت همراه با کلمات مهرآمیز برای کودکان مناسب‌تر است. به این نکته توجه داشته باشید که همیشه از جملات متنوعی برای این کار استفاده کنید، زیرا کودک بعد از مدتی از جملات تکراری خسته میشود. بازخورد فوری نشان دهید و رفتار کودک را برای موفقیت‌های کوچک‌تر نادیده نگیرید.
کودک را با افراد دیگر مقایسه نکنید
روزانه ۱۵ تا ۲۰ دقیقه از وقت خود را به کودک اختصاص دهید تا روابط والد ـ فرزند نزدیک‌تری ایجاد شود و زمینه برای تخلیه هیجانات نیز صورت گیرد.در این اوقات به کودکتان در انتخاب فعالیت یا تکلیف، حق انتخاب بدهید و کودک نقش اصلی را بر عهده بگیرد.
دستورات موثر و مناسب بدهید
کودکان دچار اختلال بیش فعالی در کنترل حواس خود ناتوان هستند. به این ترتیب وقتی می‌خواهید کودک رفتار خاصی داشته باشد یا کار خاصی انجام دهد، باید حواس خود را متمرکز کند.برای آموزش این مرحله از مداخله موارد زیر پیشنهاد میشود:
* محیط خانه را بازسازی کنید. فعالیت‌ها و شلوغی‌ها و تماس‌های تلفنی غیرضروری را کاهش دهید و تلویزیون را خاموش کنید.
* برای تقویت توجه کودک ابتدا از بازی «نگاه‌تو برنگردون» استفاده کنید. به این ترتیب که شما و کودکتان به چشمان یکدیگر خیره شوید، هرکس زودتر خسته شود و نگاهش را برگرداند، بازنده است. پس از اینکه کودک خیره شدن را بخوبی یاد گرفت، به او بیاموزید حواسش را روی کسی که در حال صحبت کردن است، متمرکز کند یا به عبارتی «رادارش را روی او قفل کند». هنگام غذا خوردن به‌طور عمد ترتیبی بدهید تا افراد مختلف صحبت کنند و ببینند آیا کودک این بازی را درست انجام میدهد یا نه. فراموش نکنید در صورت انجام درست این تمرین، کودک را تحسین کنید.
* مطمئن شوید کودکتان وظایفش را متوجه شده است و از او بخواهید دستور را با صدای بلند تکرار کند.
* برای انجام کارها از کودک خواهش نکنید. اگر شما در مورد مساله‌ای از کودکخود خواهش کنید، باید انتظار جواب «نه» را داشته باشید.
تشخیص اختلال
معمولا اختلال از سه سالگی به بعد تشخیص داده میشود، اما بیشتر کودکان در سنین مدرسه و با تشخیص معلم به مراکز درمانی ارجاع داده می‌شوند.تشخیص، به یک ارزیابی کامل نیاز دارد. اگر تشخیص قطعی نشده باشد تشخیص‌های دیگر مانند ناتوانی در یادگیری یا افسردگیمطرح میشود.سابقه پزشکی کودک و خانواده بسیار مهم است. برخی از بیماری‌های دیگر مانند استرس، افسردگی و اضطراب میتواند مانند بیش‌فعالی تظاهر کنند.
ممکن است از والدین سوالاتی در مورد این بیماری‌ها و نیز در مورد سیر رشد و تکامل کودک، رفتار کودک در خانه، در مدرسه و در بین دوستان پرسیده شود. از سایر افرادی که کودک شما را مرتب می‌بینند نیز باید در این موارد سوال شود.عامل اصلی بیش‌فعالی شناخته‌شده نیست، اما عوامل متعدد ژنتیکی، صدمات مغزی، عوامل عصبی شیمیایی، عوامل عصبی فیزیولوژیکی و عوامل اجتماعی روان‌شناختی را موثر میدانند.
نوجوانان در سنی هستند که نیاز دارند عضو یک گروه باشند ویا به یک جمع تعلق داشته و از آنها تقلید کنند . فکر دیده شدن و مورد توجه قرار گزفتن تنها در نظر نوجوان در راستای عضویت در گروه ها شکل می گیرد. این گروه های می توانند دوستان ، هم کلاسی ها و یا خاواده و فامیل باشد .
بطور کلی دوره نوجوانی دوره ای است که بیشتر نیاز به نظارت دارد. والدین بهتر است رفت و آمد های نوجوان بررسی کنند ولی رفتار آنها نباید به گونه ای باشد که نوجوان احساس در بند بودن یا زندانی بودن بکند ، دوستانش را بشناسند و با آنها در ارتباط باشد ، با نوجوان صحبت کند و نظراتش را بشنوند و در مجموع فضایی را ایجاد کنند که نوجوان بتواند بدون هیچ استرس و اضطرابی مسائل خود را مطرح کند .
در این دوره از یک سو عواطفنوجوان نسبت به دوران کودکی عمق بیشتری پیدا می کند، و در ادامه آن دوستیهای سطحی و تصادفی دوران کودکی تبدیل به دوستیهای عمیق و انتخابی می شود؛ گرچه از تعداد آنها کاسته می شود اما بر عمق و استحکام آن افزوده می شود؛ پس انتخاب دوستان باهوش، با استعداد و با روابط خانوادگی سالم نقشی بسیار اساسی دارد.
از سوی دیگر، نوجوان که در پی کسباستقلال از خانواده و بزرگسالان است به طور طبیعی به گروه همسالان توجه و گرایش پیدا می کند. این مسئله سبب رشد استقلال خواهی و استقلال طلبی او می شود و به قول معروف قدمی بزرگ در راستای انتقال از کودکی به جوانی بر می دارد.
دوستی های دختران نوجوان از برخی جهات با دوستی های پسران جوان تفاوت دارد. دختران نوجوان دوستان را افراد قابل اعتمادی می دانند كه می توانند با آنان درد دل كنند، نگرانی، اضطراب و اسرار زندگی خود را بگویند. از مد لباس، نحوه آرایش موی سر، مهمانی وبسیاری موارد دیگر صحبت كنند. در حالیكه پسران دوستان را همدم خوبی می دانند كه با هم فوتبال بازی می كنند، جوك تعریف می كنند و موسیقی گوش می كنند.
پسرها كمتر با هم صمیمی می شوند. با هم فوتبال، تنیس بازی می كنند و سرگرمی مشترك دارند. در میان دختران نوجوان كه با هم صمیمی هستند، رقابت و حسادت بیش از پسران دیده می شود. دختران نسبت به از دست دادن دوستان صمیمی آسیب پذیرند و از این امر ناراحت می شوند.
نوجوانان در سنی هستند که نیاز دارند عضو یک گروه باشند ویا به یک جمع تعلق داشته و از آنها تقلید کنند . فکر دیده شدن و مورد توجه قرار گزفتن تنها در نظر نوجوان در راستای عضویت در گروه ها شکل می گیرد. این گروه های می توانند دوستان ، هم کلاسی ها و یا خاواده و فامیل باشد .
بطور کلی دوره نوجوانی دوره ای است که بیشتر نیاز به نظارت دارد. والدین بهتر است رفت و آمد های نوجوان بررسی کنند ولی رفتار آنها نباید به گونه ای باشد که نوجوان احساس در بند بودن یا زندانی بودن بکند ، دوستانش را بشناسند و با آنها در ارتباط باشد ، با نوجوان صحبت کند و نظراتش را بشنوند و در مجموع فضایی را ایجاد کنند که نوجوان بتواند بدون هیچ استرس و اضطرابی مسائل خود را مطرح کند .
در این دوره از یک سو عواطفنوجوان نسبت به دوران کودکی عمق بیشتری پیدا می کند، و در ادامه آن دوستیهای سطحی و تصادفی دوران کودکی تبدیل به دوستیهای عمیق و انتخابی می شود؛ گرچه از تعداد آنها کاسته می شود اما بر عمق و استحکام آن افزوده می شود؛ پس انتخاب دوستان باهوش، با استعداد و با روابط خانوادگی سالم نقشی بسیار اساسی دارد.
از سوی دیگر، نوجوان که در پی کسباستقلال از خانواده و بزرگسالان است به طور طبیعی به گروه همسالان توجه و گرایش پیدا می کند. این مسئله سبب رشد استقلال خواهی و استقلال طلبی او می شود و به قول معروف قدمی بزرگ در راستای انتقال از کودکی به جوانی بر می دارد.
دوستی های دختران نوجوان از برخی جهات با دوستی های پسران جوان تفاوت دارد. دختران نوجوان دوستان را افراد قابل اعتمادی می دانند كه می توانند با آنان درد دل كنند، نگرانی، اضطراب و اسرار زندگی خود را بگویند. از مد لباس، نحوه آرایش موی سر، مهمانی وبسیاری موارد دیگر صحبت كنند. در حالیكه پسران دوستان را همدم خوبی می دانند كه با هم فوتبال بازی می كنند، جوك تعریف می كنند و موسیقی گوش می كنند.
پسرها كمتر با هم صمیمی می شوند. با هم فوتبال، تنیس بازی می كنند و سرگرمی مشترك دارند. در میان دختران نوجوان كه با هم صمیمی هستند، رقابت و حسادت بیش از پسران دیده می شود. دختران نسبت به از دست دادن دوستان صمیمی آسیب پذیرند و از این امر ناراحت می شوند.
روانشناس کودک اهمیت خود را از کودک می گیرد و موضوع کودک و مسائل مربوط به او همیشه مورد توجه بوده است. در دوران کودکی، شخصیت اصلی افراد شکل می گیرد بنابراین مهم ترین و تاثیر گذار ترین دوره زندگی، دوره کودکی است در این دوره فقط مراقبت و نگهداری های جسمی از کودککافی نیست. کودک نیاز به مراقبت های روحی نیز دارد ، او باید از لحاظ عاطفی، شخصیتی و هوشی نیز تقویت شود.
ویژگی های یک روانشناس خوب :
اشتیاق برای مراقبت و درمان:
برای یک روانشناس خوب بودن ، شور واشتیاق واقعی برای مراقبت ازکودکان و نیازهای آنها است . انسانهای بالغ و مهربان بیشتر قادر به ارتباط گرفتن و بازی کودکان هستند این کمک به لذت بردن از درمان و پروسه درمان لازمه یک مشاور کودکان است .
امانت داری:
یک مشاور و روانشناس کودک باید یک توانایی ذاتی برای بدست اوردن اعتماد کودک و خانواده او را داشته باشد . به طوری که با او احساس راحتی بکنند و مسائل شخصی و احساسی خود را بدون هیچ کم و کاستی و یا احتیاط و خجالتی با او در میان بگذارند .
یک روانشناس خوب همیشه باید حریم خصوصی درمانگر و خانواده اش را حفظ کند و آن را موضوع گفتگوی خود با همکاران خود نکند.
تخصص روانشناس کودک:
یک روانشناس کودک باید دارای مهارت و تخصص در مسایلی باشد که کودک با آن مواجه می شود تا بتواند موثر تر با او برخورد کند . به عنوان مثال یک کودک ناتوان در یادگیری مستلزم مشاورهگرفتن از یک روانشناس مدرسه متخصص در تکنیک های کمک به کودکان در کلاس درس است . مهارت های تخصصی برای ارتباط به این معناست که روانشناسبداند در هنگام مشاهده کودکیکه مساله ای برای او پیش آمده است چگونه سوالات درست را از او بپرسد و چگونه داده های منتج از پاسخهای کودک را تجزیه و تحلیل کند .
شبکه ارتباطی قوی:
یک مشاورباید بتواند علاوه بر کودک با شبکه وسیعی از کسانی که در حمایت از کودک موثرند ، ارتباط برقرار کند . مثلا گاهی پیش می آید که مشاورباید با معلمان مدرسه کودک ، پزشک او و پدر و مادرش و سایرینی که به نحوی در کمک به درمان موفق کودک ، موثر باشند ، ارتباط برقرار کند .
در کنار همه این گزینه ها ، صبر ، همدلی و شنونده خوب بودن اصلی ترین ویژگی یک مشاور و روانشناس خوب است .
برای کمک و راهنمایی به کودکان خود میتوانید از متخصصان روانشناس که در زمینه کودک فعالیت دارن راهنمایی بگیرید ولی درصورت عدم دسترسی متخصصان میتوانید از مشاوران تلفنی و آنلاین استفاده کنید و مشکلات و مسائل کودک خود با اطمینان مطرح کنید .
هوش بطورکلی معنایی کاملا انتزاعی است . به این معنی که نمی توانیم مجموعه ای محسوس و عینی را برای تعریف ان نام ببریم . بطور ساده تر هوش مجموعه ای از فراینده هاست که در شدت و ضعف برخی رفتارهای فرد نمایان میشود که این رفتار منجر به فعالیتی هدفمند و سازگار با محیط میگردد . به بیان دیگر هوش نوعی توانایی و قابلیت است که باعث میشود فرد بصورت منطقی فکر کند و اعمالی که بدنبال این اندیشیدن انجام میدهد هدفدار و منطق با محیط است .
استدلال کردن و اموختن معلومات و پردازش مفاهیم میتواند از دایره ی هوش مفهوم ان باشد.
در مورد تعریف مفهوم هوش، روانشناسان به دو گروه تقسیم شده‌اند: گروه اول بر این اعتقادند که هوش، از یک استعداد کلی و واحد تشکیل میشود، اما گروه دوم معتقدند انواع مختلف هوش وجود دارد. آنچه تعریف دقیق از هوش را دچار مناقشه میکند آن است که هوش یک مفهوم انتزاعی است و در واقع هیچ‌گونه پایه محسوس، عینی و فیزیکی ندارد. هوش، یک برچسب کلی برای گروهی از فرآیندهاست که از رفتارها و پاسخهای آشکار افراد استنباط میشود .
دیوید وکسلر، از معروف‌ترین کسانی است که تعریف نافذی از هوش ارائه نموده است. از نظر وی، هوش عبارت است از توانایی کلی و جامع در فرد که باعث تفکر منطقی، فعالیت هدفمند و سازگاری با محیط میشود. در نظر وی، هوش یک توانایی جامع است..
نقش والدین در تربیت فرزندان شایسته در اینجا نمایانگر می شود بدین ترتیب که والدینی که می بینند کودکشان این توانایی را دارد که مانند آن ها صحبت کند و یا مسائل دیگر ؛ باید بتوانند که این قابلیت و توانایی را در مسیر مشخص برای کودک رهبری کنند ، تا کودکبتواند در حوزه هایی که برای او سودمند و ثمر بخش است اطلاعات خود را افزایش دهد . در واقع والدین با این جهت دهی ضمن اینکه درس ادب و نزاکت را به کودک خود می آموزند در نهایت کودک موفق و باهوش نیزخواهند داشت . همچنین میتوانید برای راهنمایی و دریافت اطلاعات برای پیشرفت و کمک به کودکتان با متخصصان روانشناسی و یا در صورت عدم دسترسی به مراکز میتوانید با تماس به مشاوران تلفنی و انلاین اطلاعات مورد نیاز خود را دریافت کنید .
همه پدر و مادر ها می خواهند کودکانی مودب داشته باشند که به آن ها افتخار کنند و ببالند اما مسئله پرورش و تربیت فرزندان مسئله مهم و در عین حال سختی است آن هم با وجود رسانه های جمعی و شبکه های مجازی بی انتها که روزانه میلیونها اطلاعات و عبارات و فرهنگهای مختلف را وارد خانه های ما و ذهن فرزندانمان میکند . برخی پدر و مادر ها ترجیح می دهند که کودکی کم رو داشته باشند تا کودک پرخاشگر .
. در این مورد که کودک با ادب داشته باشیم یا کودک کم رو با شما سخن خواهیم گفت
مطمئنا با والدینی روبرو شده اید که مرتبا به کودکان خود گوشزد می کنند که ” شلوغ نکن ” ، “گریه نکن ” و عباراتی ازاین دست...
علم روانشناسی ثابت کرده که نباید به کودکان بگوییم چه کار نکن بلکه باید بگوییم چه کار بکن مثلا از آنها بخواهیم در مواجه با بزرگترها طوری رفتار کنند که بزرگتر از او تعریف کند و در قبال کاری که دیگران برای آنها انجام میدهند تشکر کنند و به آنها یاد بدهیم به روحیات دیگران احترام بگذارند نه اینکه سعی شان فقط خوشحال کردن دیگران باشد بلکه در صورت برخورد با فرد ناراحت در برطرف کردن مشکل او بکوشند . به عبارتی روابط اجتماعی کودک را تقویت کنیم .
یک ترفند که برای پرورش این خصلت در شخصیت کودکان میتوان از آن استفاده کرد این است که با استفاده از عکس چهره ها حالات مختلف را به کودک بیاموزیم .
گاهی پیش می اید که پدر و مادرها برای خرید به فروشگاه می روند یا در یک مهمانی خانوادگی شرکت میکنند و کودک شروع به حرفهای بی ادبانه میکنند یا بیقراری و گریه میکند . در این موارد باید کودک را واقع بین سازیم . به این صورت که او را به بیرون از فروشگاه یا محل مهمانی ببریم ، برای او داستان یا مطلبی از کتاب یا گوشی همراه خود بخوانیم بعد از او بپرسیم : حالا آرام شدی ؟ سپس به محل خرید یا مهمانی بازگردیم . این کار به کودک این بینش را میدهد که گریه کردن او والدین را از هدفشان به عقب نمیکشاند . این را یادمان باشد که همانگونه که والدین در خانه با هم صحبت و برخورد میکنند کودکانشان نیز به همان صورت رفتار خواهند کرد . کودکان از همان بدو تولد و یا حتی زمانی که در شکم مادرهستند میشنوند و یاد میگیرند ، پس باید از همان ابتدا مودبانه صحبت کردن در کودکان را در آن ها نهادینه کنیم .
چگونه به کودکان کمرو خود کمک کنیم :
والدین نباید کمرو بودن فرزندان خود را نشانه ادب و متانت او قلمداد کنند اگر والدین خجالتی و کمرویی فرزند خود راشناسایی نکنند ممکن است باعث از بین رفتن استعدادهای بالقوه ی کودک شود . همچنین وقتی میدانند فرزندشان کمی خجالتی و کمرو است به او بر چسب خجالتی نزنند بلکه دلیل این واکنش را از او جویا شوند و علت را شناسایی کنند و در صدد برطرف کردن کردن این مشکل برآیند.
مثلا : در یک جمع وقتی می بینید فرزندتان اعتماد به نفس کافی برای ارتباط با دیگران را ندارد ، نباید بگویید ” فرزند ما خجالتیه” یا در صورت گفتن این عبارت با گفتن اینکه “اما یه نقاش با استعداده ” جبران کنید و اینگونه اعتماد به نفس کودک را تقویت کرده و با فرزندان همدلی کنید ، وقتی می بینید از حضور در جمع یا در میان دوستان دوری می کند به او بگویید من هم احساس تو را داشتم و فکر میکردم همه فقط مرا تماشا می کنند با این کار او احساس تنهایی نمی کند و خود سعی میکند که راهی برای این مشکل بیابد .
در واقع شما میتوانید با رفتارتان به کودک بیاموزید که چگونه کودک شاد و سرزنده باشد . الگوپذیری کودکان از والدین بطور کلی می تواند شخصیت آنها را در زمینه های مختلف شکل دهد . شما با رفتار و برخوردتان تا حد زیادی تاثیرگذار خواهید بود . برای دریافت مشاوره کودک و نوجوان درمورد اینکه کودک باادب داشته باشیم نه کم رو می توانیم از متخصصان روانشناسی کودک و نوجوان یا مشاوران تلفنی و آنلاین راهنمایی بگیرید .
در دنیا نظام های آموزشی متفاوتی وجود دارد که هر کدام می توانند نتایج مختلفی در روند تحصیلی نوجوانان داشته باشند. به طور مثال نظام های آموزشی دانش آموز محور با نظام های آموزشی معلم محور همچون نظام آموزشی ایران تفاوت های زیادی در عملکرد و نتیجه خواهد داشت. در حال حاضر در جامعه شاهد ترک تحصیل نوجوانان به صورت شایعی هستیم و یا در صورت ادامه تحصیل ، بی رغبتی و عدم علاقه به تحصیل مخصوصاً در نوجوانان پسر می بینیم.
دلایل ترک تحصیل نوجوانان :
ترک تحصیل برای نوجوانان می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. افسردگیکه خود یکی از اختلالات سلامت روان می باشد و خود نیز دلایل متفاوتی دارد یکی از دلایل عمده ترک تحصیل نوجوانان است. افسردگی می تواند به علت هدف نداشتن نوجوان ، عدم آموزش و هدایت تحصیلی صحیح ، عدم وجود اشتیاق برای ادامه تحصیل ، تنبلیو غیره باشد. یکی دیگر از دلایل که باعث ترک تحصیل نوجوانان شده تغییر سبک زندگی و البته متناسب با آن تغییر نکردن نظام های آموزشی است. تکنولوژی و گوشی های همراه به شکل بسیار شدیدی زندگی نوجوانان را تحت تغییر داده اند و شرایط زندگی آن ها را بسیار متفاوت کرده اند و می توانند یکی از عوامل مهم حواس پرتی و عدم علاقه نوجوانان به تحصیل و درس خواندن باشد. همین تغییر شرایط باعث شده که آمار ترک تحصیل در نوجوانان در کشورهای همچون ایران که نظام آموزشی متناسب با شرایط تغییر نکرده افزایش یابد.
یکی دیگر از دلایل ترک تحصیل نوجوانان محیط های آموزشی و برخورد معلمان با دانش آموزان است. در شرایطی که در محیط های آموزشی معلمان نتوانند آموزش های صحیح را به نوجوانان بدهند و با برخوردهای درست محیط را برای آن ها امن کنند این محیط ها خود می توانند یکی از دلایل فرار نوجوانان و کودکان از مدرسه باشد. پدر و مادر و محیط خانواده یکی دیگر از دلایل کاهش علاقه نوجوانان به تحصیل می باشد. به صورتی که اگر نوجوان در خانواده و در خانه از سمت پدر و مادر حمایت نشده و دقدقه هایی داشته باشد که برای او دقدقه هایی بزرگ تلقی شود باعث عدم تمرکز کودک و نوجوان در مدرسه شده و به همین علت باعث دور شدن از روند تحصیل و روند آموزش و افت تحصیلی برای او خواهد بود. خود پدیده افت تحصیلی و کاهش رغبت دانش آموزان به تحصیل پدیده ای چند عاملی است که از عوامل آن می توان به موارد زیر اشاره کرد :
سلامت روان وعملکرد تحصیلی نوجوانان رابطه بسیار تنگاتنگ با هم دارند. سلامت روان خود مقوله بسیار پیچیده و تخصصی است که باید همیشه خانواده ها ، کودکان و نوجوانان خود را از این لحاظ بررسی کرده و مراقب آن ها باشند و در صورت لزوم به مرکز مشاوره و روانشناسان متخصص مراجعه کنند. در این مسیر روانشناسان متخصص نوجوانان می توانند بسیار به خانواده ها کمک کنند چرا که آن ها با بحران های ویژه این دوره آشنا بوده و می توانند نوجوان را با مشاوره های خود به مسیر درست هدایت کرده و والدینرا که اکثرا نسبت به روش های صحیح تربیتی و برخورد با نوجوانانناآگاه هستند ، آگاه کنند. در شرایط و مواردی که خانواده ها و حتی خود نوجوانبا بحران هایی روبرو می شوند که باید حتما آن ها را حل کنند و مشکل خود را برطرف کنند درصورت عدم توانایی مراجعه حضوری به مرکز روانشناسی می توانند از خدمات مشاوره تلفنی و یا همچنین از خدمات جدید همچون مشاوره آنلاین استفاده کنند که می توانند بسیار مفید بوده و شرایط زندگی را راحت تر کرده و میزان افت تحصیلی و عدم اشتیاق نوجوانان به تحصیل را کاهش دهند.
داشتن کودک باهوش یکی از آرزوهای والدیناست که برای این کار حاضرند هزینه های زیادی برای فرزند خود متحمل شوند و خدمات آموزشی خاصی را برای او درنظر بگیرند. اما همین موضوع هوش کودکان مقوله ای بسیار پیچیده ای است که باید توسط متخصصان همین زمینه اندازه گیری شود و برای این کار آزمون ها و روش های مختلفی وجود دارد. تست هوش و یا سنجش ضریب هوشی کودکان در مراکز مختلف و با امکانات متفاوت از جمله آزمون های کتبی و یا آزمون های کامپیوتری انجام می شود که این آزمون ها به والدین کمک می کند تا از بهره هوشی فرزند خود آگاه شوند و تشخیص دهند و متناسب با آن خدمات و امکانات آموزشی خاصی را برای کودک خود فراهم کنند و یا در صورت پایین بودن بهره هوشی کودک با اقدامات و آموزش های خاص و یا درمان های ویژه ضریب هوشی و دیگر توانایی های مغزی او را افزایش دهند. از جمله آزمون های هوش می توان به تست دیوید وکسلر اشاره کرد که یکی از پرطرف دارترین آزمون ها برای سنجش بهره هوشی کودکان می باشد که می توان ضریب هوشی آن ها را با توجه به رده سنی آن ها تشخیص داد.
البته خود هوشمقوله پیچیده ای است که تعریف های بسیار متعددی برای آن وجود دارد و می توان المان های مختلفی برای سنجش هوش در نظر گرفت. شاید شما انواع هوش را شنیده باشید، مثلاً هوش هیجانی ، هوش ریاضی ، هوش نقاشی و ... به این دلیل انواع هوش وجود دارد که تعریف یکسان و جامعی برای هوش وجود ندارد ولی معیارهای سنجش می تواند شناخت تقریبی از بهره هوشی کودک به ما بدهد. چیز دیگری که از ضریب هوشی کودکان می توان متوجه شد ، سن عقلی کودک می باشد با این تعریف که هر چه بهره هوشی کودک بالا باشد سن عقلی او نیز بالاتر است.
در آزمون های سنجش هوش و سنجش IQ کودکان انواع مختلف آزمون وجود دارد مانند آزمون های ریاضی و عددی ، آزمون های نوشتاری ، آزمون های تصویری ، آزمون حافظه و ... که این ها با توجه به ردۀ سنی کودکانمی تواند متفاوت باشد. بعد از سنجش هوش کودکان با آزمون های موجود ، هر آزمون طبقه بندی خاصی از میزان هوش کودک را ارائه می دهد. بطور مثال می توان به طبقه بندی آزمون دیوید وکسلر اشاره کرد که کودکان را از کودک کانا تا کودک نابغه طبقه بندی می کند. البته باید خاطر نشان کرد که ضریب هوشی بسیار بالا و بالاتر از مقدار آزمون وکسلر یعنی بالاتر از عدد 150 را می توان در طبقه بندی کودکان استثنایی قرار داد.
کودکی و نوجوانی دوران حساس از زندگی فرد است که فرد باید در آن دوران به شناخت و کشف استعداد های خود برسد تا بتواند برای آینده خود تصمیم خوبی بگیرد. در این دوران نیاز به پشتیبان و سرپرست یک نیاز اساسی است که خانواده مهم ترین و بهترین گزینه است. کودکان و نوجوانانی که به دلایل مختلفی نظیر آسیب های اجتماعی و خانوادگی مانند اعتیاد ، طلاق ، فوت ، بیماری والدین و ... از زندگی در کنار خانواده محروم می شوند و با شرایط بی سرپرست و بد سرپرست وارد جامعه می شوند نیازمند مراقبت و ارایه خدمات روانشناسی خاصی هستند. مراقبتی که آسیب های روحی و خلاء های هیجانی و عاطفی این کودکان (نوجوانان) را پوشش دهد و کمک به رشد همه جانبه و پرورش استعداد های نهفته شان کند.
تکلیف عمده نوجوان کسب هویت و استقلال است. یعنی یافتن پاسخی به این دو سوال: "من که هستم؟" و "چه می‌کنم؟" این دوره را باید دوره نقش‌آزمایی دانست، دوره‌ای که فرد ممکن است برای تغییر شخصیت خود، رفتارها، عقاید و علایق مختلفی را مورد آزمایش قرار دهد و دست به هر کاری بزند.
کسب هویت یکی از مراحل مهم تحول روانی-اجتماعی در طول زندگی افراد است. تحول روانی اجتماعی در هر فرد طی 8 مرحله شکل می گیرد که از کودکی تا پیری ادامه دارد. در هر مرحله فرد با تعارضی روبرو می شود و فرد در صورت حل موفقیت آمیز تعارض، مرحله بعدی را نیز بهتر آغاز می کند. در هر مرحله فرد با نیرو های درون روانی و اجتماعی در ارتباط است و این هر دو بر رشد و تحول فرد موثر هستند.
رشد اخلاقی، تمرین، محیط و تعادل جویی از عوامل موثر بر تحول روانی-اجتماعی هستند.
یکی از عوامل محیطی که نقش اولیه در شخصیت افراد دارد، خانواده است. از وقتی که کودک به رشد یافتگی اجتماعی می رسد، خانواده و مدرسه نقش کلیدی بازی میکنند.
بد سرپرستی و بی سرپرستی:
از آسیب های مهم خانواده، بدسرپرستی با بی سرپرستی است.
بی سرپرست به آن دسته از افرادی اطلاق می شود که بنا به دلایلی پدر و مادر خود را از دست داده اند یا اینکه والدین، آنها را رها کرده اند؛ و بد سرپرست به افرادی اطلاق می شود که به علل گوناگون از حمایت، مراقبت و نگهداری موثر توسط خانواده محروم بوده و مورد غفلت خانواده (جسمی یا روانی و هردو) قرار می گیرند.
این کودکان با مشکلات فراوانی روبرو هستند. مشکلات این کودکان نداشتن احساس امنیت و برطرف نشدن نیازهای آنهاست. کودکانی که در مراکز شبانه روزی هستند به دلیل جابه جایی های مکرر از خانه به خانه دیگر و از خانه به شبانه روزی و از شبانه روزی به خانه تغییر سیاست های مرکز نگهداری، تغییر کارمندان امکانات رفاهی و تفریحی احساس بی ثباتی می کنند. کمبود اعتماد به نفس و عدم بیان مشکلات با فرد مناسب و عدم مورد علاقه بودن از دیگر کمبودها و مشکلات روحی رفتاری این کودکان می باشد وجود خشونت رفتاری و بدنی در بین آنها کمبود امکانات و سلیقه های متفاوت آنها احساس محرومیت از خانه و خانواده باعث بروز خشونت در بین آنها شده است.
نحوه رفتار با کودکان بی سرپرست :
با این کودکان نباید طوری رفتار کرد که احساس دلسوزی ، ترحم و تبعیض شما را متوجه شوند. باید طوری رفتار کرد که کودک متوجه خلاء والدینش نشود. مثلاً توجه و مهربانی بیش از اندازه ، خریدن اسباب بازی های متنوع ، ابراز علاقه و محبت بیش از حد ، فرق گذاشتن بین او و سایر کودکان و .. بیش از آنکه کودک را خوشحال کند می تواند لطمات بدی بر روحیه او بگذارد.
عضو شوید
عضویت سریع
آمار
وب سایت:
آمار مطالب
آمار بازدید